عقاید یک دلقک

"عقاید یک دلقک "یکی از تاثیرگذارترین رمان‌­های قرن بیستم است. هانس اشنیر دلقکی پر آوازه و سرشناس است که بر اثر حادثه دیگر نمی‌تواند به کار خود به شکل حرفه‌ای ادامه دهد و به یک دلقک ساده تبدیل می‌شود و این آغاز سقوط وی است. وقتی همسرش او را ترک می‌کند، هانس به اوج سقوط خود نزدیک می‌شود و به الکل روی می‌آورد. هاینریش بُل در کتاب عقاید یک دلقک به ایدئولوژی‌های آلمان نازی حمله کرده و آن‌ها را زیر سوال می‌برد. بل در این کتاب از ریاکاری سخن می‌گوید که برای او قابل تحمل نیست. نجومیان در نشست فرهنگی اندیشه و قلم در مورد کتاب عقاید یک دلقک می‌گوید: «ریاکاری چیزی است که بل نمی‌تواند تحمل کند، این تنفر از ریاکاری همان چیزی است که پیش از این در «ناتور دشت» سالینجر دیده بودیم. با این تفاوت که در آن کتاب ریاکاری به معلم‌ها و افراد یک خانواده محدود می‌شود اما در اثر «عقاید یک دلقک» این ریاکاری گسترده­‌تر است و به یک نحله­‌ی فکری و یک جامعه مربوط می‌شود.» «...همه­‌ی آن احمق‌های دور و بر مادرم حتماً این کار من را به عنوان شوخی قلمداد می‌کردند و مادرم هم با لبخندی عصبی می‌بایست آن‌ها را در این خیال بگذارد که من شوخی می‌کنم و کسی قادر به درک آن نمی‌شد که همه این کارهایم واقعا جدی است و شوخی نیست. این آدم‌ها چیزی نمی‌فهمند، با وجود آن‌که آن‌ها می‌دانند یک دلقک بایستی مالیخویایی باشد، ولی نمی‌دانند این افکار مالیخولیایی برای خود دلقک بسیار جدی است. در مهمانی مادرم می‌توانستم همه این افراد را ببینم آدم‌های مثل...» بل در این کتاب به بیان زوایای مختلف دیدگاه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، مذهبی و عقاید متفاوت بین کاتولیک‌ها و پروتستان‌ها در آلمان تحت تاثیر هیتلر پرداخته است. هانریش بل از جبهه تا نوبل هاینریش بل در سال ۱۹۱۷ در یک خانواده‌­ی کاتولیک لیبرال در کلن به دنیا آمد. وی در سن بیست سالگی به کار در یک کتاب‌فروشی مشغول شد و با شروع جنگ جهانی دوم به جبهه فرا خوانده شد و تا سال ۱۹۴۵ در جبهه بود و دچار جراحاتی نیز شد. بعد از مدتی از جبهه فرار کرد و با جعل برگه‌های عبور، به غرب گریخت و توسط آمریکایی‌ها دستگیر شد. وی در سال ۱۹۴۷ اولین داستان‌ خود را به چاپ رساند. و با چاپ داستان «قطار به موقع رسید» به شهرت رسید و در سال ۱۹۵۱ با بردن جایزه ادبی گروه ۴۷ برای داستان «گوسفند سیاه» موفق به دریافت اولین جایزه­‌ی ادبی خود شد. وی همچنین ریاست انجمن قلم آلمان را به عهده گرفت. او در سال ۱۹۷۲ توانست به عنوان دومین آلمانی، بعد از توماس مان، جایزه­‌ی ادبی نوبل را از آن خود کند. هاینریش بل پاسدار انسانیت بل در تمام آثار خود جنگ و خصلت‌های غیر انسانی را مورد نقد قرار داده و به نکوهش ریاکاری به ویژه نزد نهادهای مسیحیِ همراه با هیتلر، پرداخت. برخی از منتقدین، سبک نوشتاری­‌اش را ساده و او را نویسنده‌ای توانا در تفهیم و انتقال عقاید خود دانسته و نثر او را انتقادی آگاهانه بر آثار ادبی کلاسیک آلمان می‌دانند. نجومیان در نشست فرهنگی اندیشه و قلم در مورد آثار بل می‌گوید: «آثار بل درباره انسان و پیچیدگی‌ها و تناقض‌های روابط انسانی است. به همین دلیل بسیاری او را «اُمانیسم» می‌دانند. در جملگی آثار بل آن‌چه انسانیت انسان را خدشه دار می‌کند برایش غیرقابل تحمل است. بل در کنار این‌که داستان خود را تعریف می‌کند یک بیانیه­‌ی فلسفی هم ارائه می‌کند که به نظر من همان «امانیسم» است.»

درباره ی هاینریش بل